η θεση της Ριζοσπαστικης προτασης Μηχανικων σχετικα με την "Διαβούλευση για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων του Ν. Αχαίας",

Τοποθέτηση – Εισήγηση Στέφανου Κοσμά

στη Δ.Ε. της 01.12.2010 του Τεχνικου Επιμελητηριου Δυτικης Ελλαδας

για το 3^ο θέμα της ημερήσιας διάταξης

Εκτιμώ ότι, βασική υποχρέωση της νέας περιφερειακής αρχής είναι η άμεση αναθεώρηση του υφιστάμενου περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Ο από 6ετίας περίπου υπάρχων σχεδιασμός είναι αντιεπιστημονικός, ατελής και, όπως εκ των πραγμάτων αποδείχθηκε, αναποτελεσματικός. Εκπονήθηκε μέσα σε ασφυκτικές προθεσμίες και, εν πολλοίς, υπήρξε αποτέλεσμα συρραφής – συγκόλλησης των επί μέρους νομαρχιακών σχεδιασμών της περιόδου εκείνης.

Έτσι, εκτός των άλλων, προβλέπεται η δημιουργία τριών(!), δηλαδή ένα ανά νομό, εργοστασίων επεξεργασίας και πολλών ΧΥΤΑ, όταν από 01/01/2013 προβλέπεται η λειτουργία μόνο ΧΥΤΥ. Το γεγονός αυτό, καθώς επίσης και την ανάγκη αναθεώρησής του, είχαν παραδεχθεί αμέσως ή εμμέσως όλοι οι αρμόδιοι φορείς χωρίς όμως μέχρι σήμερα να έχει γίνει το παραμικρό.

Κατά την άποψή μου, κάθε σχεδιασμός για το ακανθώδες για την  Πάτρα αλλά και για άλλες πόλεις της Περιφέρειας, ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων πρέπει να στηρίζεται στους παρακάτω βασικούς άξονες:

·       Μείωση των παραγομένων απορριμμάτων,

·       επαναχρησιμοποίηση υλικών και συσκευασιών,

·       ανακύκλωση των υλικών συσκευασίας, και κομποστοποίηση των οργανικών,

·       ανάκτηση ενέργειας με ήπιες μεθόδους και

·       ασφαλή διάθεση του υπολείμματος.

Η νέα Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να δει πολύ σοβαρά το θέμα της ενίσχυσης των συστημάτων ανακύκλωσης και κομποστοποίησης και φυσικά να μεριμνήσει για την πλατιά ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών, γιατί κανένα σύστημα δεν θα πετύχει αν οι πολίτες δεν πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους.

Στα πλαίσια αυτού το σχεδιασμού εντάσσεται βεβαίως και το ζήτημα της Ξερόλακκας, η οποία έχει πλέον κορεστεί και έχει πάψει να λειτουργεί ως ΧΥΤΑ από καιρό λόγω την κάκιστης διαχείρισής της. Επειδή μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν η δημιουργία νέου κυττάρου στο ΧΥΤΑ του Φλόκα για την προσωρινή λύση της διάθεσης των απορριμμάτων της Πάτρας, μέχρι την κατασκευή του εργοστασίου, είναι η πλέον ρεαλιστική λύση.

Αναφορικά με το εργοστάσιο επεξεργασίας απορριμμάτων, που προφανώς αποτελεί κεντρικό σημείο αναφοράς του ίδιου σχεδιασμού, ετοιμάζεται να δημοπρατηθεί η κατασκευή πανάκριβης μονάδας «βιολογικής ξήρανσης» των απορριμμάτων της Αχαΐας, προϋπολογισμού 70 εκατ. ευρώ από δημόσιους πόρους (ΕΣΠΑ), καθώς και η λειτουργία της μονάδας αυτής επί 20 χρόνια από τον επιχειρηματικό όμιλο που θα την κατασκευάσει.

Όταν, υποθετικά, την 01/01/2013 λειτουργήσει το εργοστάσιο του Φλόκα θα κληθεί να επεξεργασθεί περίπου 160.000 τόνους απορριμμάτων ετησίως. Όμως αυτό που, κατά τους ειδικούς, συνιστά την πλέον σημαντική παράμετρο επιτυχούς λειτουργίας του εργοστασίου είναι το δευτερογενώς παραγόμενο προϊόν που, διεθνώς, εκτιμάται σε ποσοστό περίπου 50%. Το προϊόν αυτό περιέχει σημαντική ποσότητα βιοαποδομήσιμου οργανικού υλικού. Συνεπώς δεν τηρεί τις προδιαγραφές καύσιμου υλικού που ορίζει ελάχιστη περιεκτικότητα σε χαρτί–πλαστικό 95%, άρα πρακτικά 0% οργανικό. Με δεδομένο λοιπόν ότι, αυτή τη στιγμή, δεν γίνεται αξιοποίηση αυτού του δευτερογενούς καυσίμου στην Ελλάδα από βιομηχανίες, συνάγεται πως, κατ’ ουσία, πρόκειται για ένα άχρηστο προϊόν που το πιο πιθανό είναι να καταλήγει στο ΧΥΤΑ–ΧΥΤΥ για θάψιμο.  Στη περίπτωση αυτή βέβαια δεν θα μιλάμε για υπόλειμμα 15%, αλλά για ένα ποσοστό που θα θάβεται και μπορεί να φτάνει ακόμη και στο 65%. Με άλλα λόγια, το εργοστάσιο και ο ΧΥΤΥ του Φλόκα, δεν «υποθηκεύονται» σήμερα από ενδεχόμενη μεταφορά των απορριμμάτων της Πάτρας, αλλά έχουν ήδη «υποθηκευθεί» ένεκα της επιλεγείσας μεθόδου. Το εργοστάσιο θ’ «αστοχήσει» με το που θ’ «ανοίξει». Εξ άλλου, αποτελεί αδήριτη ανάγκη η προώθηση του προγράμματος ανακύκλωσης και της διαλογής των απορριμμάτων στην πηγή. Αυτό όμως κάθε άλλο παρά συνάδει με την επιλεγείσα μέθοδο επεξεργασίας των απορριμμάτων του εργοστασίου.

Είναι απίστευτο αλλά ανάλογες επιλογές, πανελλαδικά, έχουν πάρει μορφή …επιδημίας. Περίπου το 1/3 των απορριμμάτων της χώρας μας σχεδιάζεται ν’ αξιοποιείται μέσω μιας τεχνολογίας που χρησιμοποιούν μόλις έξι χώρες του κόσμου (Ιταλία, Γερμανία, Βέλγιο, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Σιγκαπούρη) και αυτές μόνο για το 1,35% των συνολικών απορριμμάτων τους! Περαιτέρω η τάση είναι ώς το 2020 να έχει φτάσει στα 4.500.000 τόνους το χρόνο, δηλαδή σε ποσοστό 75% των συνολικών απορριμμάτων της χώρας. Κάτι που σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις που διαθέτουν τη συγκεκριμένη τεχνολογία θα κάνουν χρυσές δουλειές. Φοβούμαι πως κάτι «σάπιο» υπάρχει στο «βασίλειο της Δανιμαρκίας»…

Αντιθέτως, σήμερα, είναι παραδεκτό ότι η μέθοδος της «αναερόβιας επεξεργασίας» αποτελεί την ταχύτερα αναπτυσσόμενη μέθοδο στην Ευρώπη και στην Αυστραλία. Τα προϊόντα που παράγει είναι βιοαέριο και βιολογική λάσπη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε σαν λίπασμα είτε για επικάλυψη παλαιών ΧΥΤΑ ή λατομείων. Είναι απολύτως συμβατή με τα προγράμματα ανακύκλωσης, αφού διαχειρίζεται κυρίως οργανικά απόβλητα, παρουσιάζει χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και επιτυγχάνει μείωση του τελικού προϊόντος στο 30% της αρχικής ποσότητας. Οι μονάδες που χρησιμοποιούν την «αναερόβια επεξεργασία» είναι αυτοδύναμες ενεργειακά αφού χρησιμοποιούν μέρος της παραγόμενης από το βιοαέριο ηλεκτρικής ενέργειας (ποσοστό 20-50%) για να καλύψουν τις ανάγκες τους.

Καταλήγοντας, προτείνω να ζητήσουμε από τον Γενικό Γραμματέα της ΠΔΕ όπως, με πρωτοβουλία του, συγκαλέσει σύσκεψη με θέμα την «Αναθεώρηση του υφιστάμενου Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων της Π.Δ.Ε.» με διερεύνηση και διατύπωση βασικών αξόνων – αρχών του σχεδιασμού. Βεβαίως, στη συζήτηση – διαβούλευση αυτή να εξετασθούν και τα επί μέρους θέματα που εισηγείται ο πρόεδρος (Ξερόλακκα, ΧΥΤΑ 3^ης Διαχειριστικής Ενότητας, ανακύκλωση δομικών υλικών κ.λπ.).

Στέφανος Κοσμάς / Μέλος Δ.Ε. ΤΕΕ/ΤΔΕ